Kapsam ve Amaç
Bu kılavuz; COVID-19 için Ankara Üniversitesi Teknokent girişimcilerini ve firma personellerini bilgilendirmek ve öneriler vermek üzere enfeksiyon önleme ve kontrol prosedürleri hakkında bilgi sağlar. Hijyen, enfeksiyon, önleme ve kontrol ilkeleri diğer toplu yaşam alanları için de uyarlanarak kullanılabilecektir.
Bu kılavuz, Ankara Üniversitesi Teknokent kampüslerinde tutarlı ve esnek bir yaklaşım sağlamayı amaçlamaktadır. Ancak işletmelerin faaliyet gösterdiği sektör, tabi olduğu mevzuat, çalışan sayısı, yapısı, operasyonel faaliyetleri vb. detaylarda uygulama farklılığı gösterebilir.
Çalışanlar
Tedarikçiler
Ziyaretçiler
Yönetici Şirket Personeli

COVID-19’UN BULAŞ ÖZELLİKLERİ
Yeni tip koronavirüs, tespit ediliş tarihi itibarıyla henüz çok yeni bir virüs tipidir. Bu virüsle ilgili araştırmalar tüm dünyada devam etmekte ve virüsün bulaşması, yayılması, önlenmesi ve tedavisine yönelik sürekli yeni bilgiler ve bulgular elde edilmektedir. Kılavuzda yer alan yeni tip koronavirüs ile ilgili bilgiler, kılavuzun yayım tarihi itibarıyla güncel olup; ilgili işletmeler tarafından yeni gelişmeler takip edilmeli ve uygulamalar bu yönde güncellenmelidir.
Eylem Planı
Teknokent’imizde COVID-19’a karşı tüm fiziki alanları ve ilgili tüm tarafları kapsayan risk değerlendirmesi yapılmış olup, yapılan bu risk değerlendirmesi sonuçlarına göre aşağıdaki önlemler uygulamaya konulmuş ve eylem planı oluşturulmuştur.
- Teknokent’in tüm ortak alanları 90 gün etkili dezenfeksiyon işlemine tabi tutulmuştur.
- Teknokent kampüslerine kurye ve kargo şirket personellerinin girişi yasaklanmış olup, tüm kargolar ya da paketler nizamiye girişinden firma personelleri tarafından teslim alınmaktadır.
- Binalar içerisinde uygun görülen yerlere el dezenfektanı konulmuştur.
- Görünen yerlere salgın önleme ile alakalı çeşitli uyarılar asılmıştır.
- Havalandırma sistemleri sadece emiş modunda çalıştırılmaktadır.
- Ortak kullanım alanlarında (koridor, tuvaletler, ibadethane, sosyal alanlar vb.) maske takılması zorunlu hale getirilmiş, bu konuda tüm paydaşların hassasiyet göstermesi önemle talep edilmektedir
- Kampüs içinde tüm personelin 1,5 m fiziki mesafe kuralına uyması konusunda gereken hassasiyet ve takip süreci yürütülmektedir.
- Ofislerin doğal hava sirkülasyonunu sağlamak adına günde en az 3 defa 15’er dakika havalandırılması gerekmektedir, bu konuya gereken önem verilmektedir.
- Ofislerde ortak kullanılan ekipmanların ve yüzeylerin her kullanımdan sonra dezenfekte edilmesi gerekmektedir.
- Ofis içi çalışma düzeninde 1,5 metre kuralına uyabilmek için çalışan başına yaklaşık 10 metrekare alan ayrılması, çalışma masalarının birbirinden ayrıştırılması veya yeterli aralık konularak personel çalıştırılması konusunda hassasiyet gösterilmesi beklenmektedir.
- Semptom gösteren personelin izolasyonu ve sağlık kurumları ile irtibat ile tahliyesi sağlanmalıdır. İlgili personel ile temas eden diğer personelin 14 günlük izolasyonu gerçekleştirmeleri gerekmektedir.
- Kullanılmış Kişisel Koruyucu Ekipmanlar ve muhtemel ya da teyitlenmiş vakanın temas ettiği atıklar Tıbbi Atık statüsündedir. Tıbbi atıkları ayrıştırılması, ayrı ve sızdırmaz bir poşette bertaraf edilmesi firmaların sorumluluğundadır.
- Kampüs girişinde güvenlik görevlileri tarafından kampüse giren her kişinin ateş ölçümü yapılmakta, 38 derece ve üzerinde ateşi tespit edilen kişiler kampüse alınmamakta ve sağlık kuruluşlarına başvurmaları istenmektedir. Tüm paydaşların bu konuda hassasiyet göstermeleri önem arz etmektedir.
- Danışmada bulunan bekleme alanı, toplantı salonları, konferans ve seminer salonları bu süre zarfında kullanılmayacaktır.
- İbadethanelerde aynı anda sadece 1 kişinin ibadet etmesine müsaade edilecek, ibadet esnasında maske takılması zorunlu tutulmakta, ibadet edecek personelin kişisel seccadesini kullanması önerilmektedir.
- Asansörler kullanıma kapatılarak, sağlık sorunu olan ya da engelli personelin kullanmak istemesi durumunda yönetim ile iletişime geçmesi gerekmektedir.
- Kampüslere misafir araç girişi yapılmayacaktır. Araç giriş sistemine tanımlanmamış araçların yönetim ile iletişime geçerek tanımlanması gerekmektedir.
- Tuvalet ve lavabolar temizlik personellerimiz tarafından çalışma günlerinde günde 3 defa dezenfekte edilecektir.
- Kampüsümüzde faaliyet gösteren Limon’s Cafe 8 Haziran’da faaliyete başlayacak ve 15 Haziran’a kadar sadece paket servis faaliyeti gösterecektir. 15 Haziran’dan sonra gerekli önlemleri almış (tek kullanımlık peçete, tuz, baharat, oturma düzeni vb.) şekilde faaliyete geçecektir.
- Kampüse gelecek ziyaretçiler ile alakalı 15 Haziran’a kadar Yönetici Şirket’e önceden bilgi verilmesi gerekmektedir. 15 Haziran’dan sonra ateş ölçümü ve maske takılması sağlanarak ziyaretçilerin kampüse girilmesine izin verilecektir.
Yönetici Şirket personeli ile yüz yüze görüşmeler 15 Haziran’a kadar yapılmayacak ve bilgi/belge akışının dijital kanallar üzerinden yapılması sağlanacaktır. 15 Haziran’dan sonra randevu alınarak, fiziksel mesafe ve maske şartları sağlanarak Yönetici Şirket personeli ile yüz yüze görüşülebilecektir.
İletişim Planı
Pandemi süresince şüpheli durumlarda Koronavirüs Çağrı Merkezi 184, Acil Talepler için 112’nin aranması gereklidir. Konu ile ilgili iletişim sürecinde Yönetici Şirket personellerine +90 312 485 39 18 numaralı telefondan ulaşabilirsiniz.
COVID-19 Belirtileri Gösteren, Doğrulanan Kişilere Yapılacak İşlemler
Kuruluş çalışanlarından, ziyaretçilerden veya üçüncü kişilerden birinin COVID-19 belirtileri gösterdiği durumlarda yapılacak işlemler ile ilgili Hijyen, Enfeksiyon Önleme ve Kontrol İçin Eylem Planı ve Kılavuzu uygun hareket etmelidir. Belirti gösteren kişinin diğer kişiler ile temasını en aza indirmek üzere derhal eylem planına uygun işlemler yapılmalıdır.
- Belirti gösteren kişinin, tolere edebiliyorsa tıbbi maske takması sağlanır ve kişi ayrı alana alınır; Yönetici Şirket’e ve 112 çağrı hattına bilgi verilerek kişinin sağlık kuruluşuna sevki sağlanır.
- Hastanın tedavi edilmesi amacıyla, bulunulan yerdeki hastanenin pandemik polikliniğine yönlendirilmesi için yerel sağlık otoritesine durum bildirildikten sonra tedavinin ne şekilde devam edileceğine ilgi hekim karar verir, tedavinin iş yerinde etmesi mümkün olmayacaktır.
- Hasta personel iş yerinde çalışmaya devam etmemelidir, bu konuda gereken tüm önlemler tüm ilgililer tarafından yerine getirilmelidir.
- Semptom gösteren kişinin gerekli sağlık yardımı ulaşana kadar sürekli maske takması sağlanmalıdır. Öksürme ve hapşırma sonrası mutlaka el hijyeni sağlanmalı, çevre teması minimuma indirilmelidir.
- Maske kullanımı hasta kişi tarafından tolere edilemezse, ağzı kaplayacak şekilde pamuklu bez (tek kullanımlık mendil) sağlanmalı ve kullanım sonrasında hemen bir tıbbi atık torbasına atılmalıdır. Tıbbi atık torbası mevcut değilse, sağlam çift plastik torbaya yerleştirilip kapatılmalı evsel atık olarak atılmalı; ellerin sabun ve suyla veya alkol bazlı el antiseptiği ile temizlenmesi sağlanmalıdır.
- Belirti gösteren kişinin izole edildiği odanın sürekli havalandırılması sağlanmalıdır.
- Belirgin COVID-19 semptomları (ateş, kuru öksürük veya nefes almada zorluk) olan bir kişi ile ilgilenirken maske, göz koruması, eldiven ve önlük dahil olmak üzere her zaman ek koruyucu donanım kullanılmalıdır. Kullanılan koruyucu donanım dikkatlice (maskenin ön yüzüne temas edilmeden ve diğer koruyucuların kirli yüzeylerine temastan kaçınarak) çıkarılmalıdır.
- İlk önce eldivenler ve elbise çıkarılmalı ve hemen el hijyeni yapılmalı, sonra göz koruması, en son maske çıkarılmalı ve hemen sabun ve su veya alkol bazlı el antiseptiği ile eller temizlenmelidir.
- Belirtileri olan kişinin vücut sıvılarıyla temas eden eldivenler ve diğer tek kullanımlık eşyalar tıbbi atık olarak kabul edilmeli ve uygun şekilde bertaraf edilmelidir.
COVID-19 semptomları gösteren kişinin kuruluş yerleşkesi içerisinde çalışması durdurularak, yerel sağlık otoritesine bildirimi yapılmalı ve otoritenin talimatları uygulanmalıdır.
KORUNMA VE KONTROL ÖNLEMLERİ
Ankara Üniversitesi Teknokent ve kampüste yer alan firmalar; maruz kalmanın önlenemediği tehlikelere yönelik riski kontrol edebilmeleri için ilgili mevzuata (İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, Umumi Hıfzıssıhha Kanunu vb.) bağlı yükümlülüklere uymak zorunda olmakla beraber hijyen kurallarına da uygun olarak personelini, müşterilerini ve ziyaretçilerini korumak için aşağıda belirtilen başlıklarda bir dizi önlem almıştır.
Çalışanlar, ziyaretçiler ve diğer kişiler de kuruluş tarafından belirlenen kurallara uymak, kontrol önlemlerini tam ve doğru bir şekilde uygulamakla yükümlüdür. Pandemi sürecinde yasal otoritelerin belirlediği düzenlemelere uyulması gerekmektedir. İşletmeler personellerinin çalışma düzeni ve planını oluşturacak ve bunu personelleriyle paylaşacaktır.
Bulaş Yolları
COVID-19’un bulaş özelliklerinin, 2003 SARS-CoV salgınına benzer olduğu varsayımına dayanmaktadır. COVID-19 ve SARSCoV arasındaki ilk filogenetik ve immünolojik benzerlikler, bizlere epidemiyolojik özellikler hakkında tahmin fırsatı vermektedir. COVID-19’un bulaşmasının esas olarak öksürme ve hapşırma ile oluşturulan solunum damlacıkları ve kirlenmiş yüzeylerle temas yoluyla oluştuğu düşünülmektedir. Ayrıca hasta bireylerin öksürme, hapşırma yoluyla ortaya saçtıkları damlacıklara diğer kişilerin elleri ile temas etmesi sonrasında ellerini ağız, burun veya göz mukozasına götürmesi ve temas etmesi ile bulaşmaktadır.
İnkübasyon ve Enfeksiyon
SARS-CoV-2 vakalarının klinik ve epidemiyolojik özelliklerinin değerlendirilmesi sonucu semptomların başlangıcından 1 gün, nadiren 2 gün öncesine kadar bulaştırıcı olabildiği bilinmektedir. Hafif vakalarda semptom başlangıcından klinik iyileşmeye kadar olan ortalama sürenin yaklaşık 2 hafta, ciddi veya kritik vakalar için ise 3-6 hafta olduğu kabul edilir. Eldeki veriler ışığında semptom taşımayan bireylerin hastalığı bulaştırabildiği bu sebeple önlemlere sadece semptom gösteren kişilerin değil herkesin uyması gerektiği, önem içermektedir.
Bulaş Önlemleri
COVID-19 virüsü, enfekte olmuş bir bireyin öksürmesi, hapşırması vb. sırasında solunum yolundan damlacıklarla doğrudan bir bireyin mukozal yüzeyine, gözüne (konjonktivasına) veya çevresel yüzeylere bulaşır.
- Temas önlemleri: Enfeksiyonu önlemek ve kontrol etmek için hasta ile doğrudan temas yoluyla veya dolaylı olarak enfeksiyon bulaşmasını önlemek ve kontrolü sağlamak için kullanılır. Temas yolu enfeksiyon bulaşmasının en yaygın yoludur.
- Damlacık önlemleri: Bir bireyin solunum yolundan doğrudan damlacıklar (>5µm) yoluyla kısa mesafelerde başka bir bireyin konjonktivasına veya mukozal yüzeye enfeksiyon bulaşmasını önlemek ve kontrol etmek için kullanılır. Damlacıklar solunum sistemine alveolar seviyenin üzerine nüfuz eder.
- Hava kaynaklı (aerosol) önlemler (solunum yolu önlemleri): Bir bireyin solunum yolundan aerosoller (≤5µm) aracılığıyla doğrudan başka bir bireyin konjonktivasına veya mukozal bir yüzeye yakın temas etmeden enfeksiyon bulaşmasını önlemek ve kontrol etmek için kullanılır. Aerosoller solunum sistemine alveolar seviyeye nüfuz eder. ≤5µm’dan küçük partiküllerin hasta bireyin solunum yolundan aerosollar aracılığıyla sağlam kişinin mukozal yüzeylerine enfeksiyon bulaşmaması için uygulanan önlemlerdir. Özellikle kapalı ortamlarda yakın mesafede olunmasa dahi aynı ortamda bulunmak enfeksiyonun bulaşma riskini artırır.
Tüm alanlarda uygun maske takılması gereklidir. Maskeler ağız ve burun mukozasının kirlenmesini en aza indirmek için fiziksel bir bariyer sağlar. Tüm personel iş süresince KKD ve/veya işe özgü forma/giysi kullanmalıdır. Damlacık sıçrama riski bulunan her türlü çalışmada gözlük veya siperlik (yüz koruyucu) kullanılmalıdır.
Ziyaretçiler, Yükleniciler, Dış Hizmet Sunucuları ve Tedarikçiler
Yükleniciler, dış servis/hizmet sunucuları, ürün ve hizmet tedarikçileri güvenli çalışma sistemlerini takip etmelidir. Ayrıca COVID-19’un yayılmasını önlemeye yönelik, Ankara Üniversitesi Teknokent’in uygulamalarına ve ulusal otorite kurallarına uymakla yükümlüdür.
Teknokent, uyulması gereken kurallara dair kampüs içine girecek bu kişileri bilgilendirecek ve uygulanmasını sağlayacaktır.
UYGULAMA KILAVUZU
Fiziki Mesafe
Damlacıklar havada sadece kısa mesafelerde etkili olur; damlacık yayılımını önlemek için en az 1 metre mesafe belirlenmiştir. Bu mesafe mutlak bir değer olmayıp minimum olarak düşünülmelidir. Mümkün olduğu yerlerde güvenli mesafenin biraz daha fazla (örneğin 1,5-2 m) belirlenmesi tavsiye edilir. Klimalı veya havalandırma sistemlerinin olduğu alanlarda bu mesafe daha da fazla olabilir. Ortak alanlarda bu kuralın uygulanması Teknokent tarafından, ofis içlerinde ise işverenler tarafından denetlenecektir.
Tüm personellerin her türlü toplantılarda fiziki mesafe kuralına uygun davranması gereklidir. Mümkünse toplantıların telekonferans aracılığıyla yapılması sağlanmalıdır.
Gerek mesai saatleri içindeki gerekse mesai saatleri dışındaki sosyal mesafenin ihlal edilebileceği organizasyonlardan (örn. spor faaliyetler, piknik, işin gereği dışındaki ofis ziyaretleri vb.) kaçınılmalıdır.
El Hijyeni
El hijyeni, standart enfeksiyon kontrol önlemlerinin en kritik unsuru olup kişisel enfeksiyon bulaşmasını azaltmak için gereklidir. Tüm personel, müşteri, ziyaretçi ve servis elemanları için bina girişlerinde ve mümkün olan uygun noktalarda el yıkama imkanı sağlanmıştır. Aynı şekilde sirkülasyonun yüksek olduğu ortak alanlara alkol bazlı antiseptik el dezenfektanları konulmuştur.
El hijyeni, maske, yüz koruyucu (vizör) forma vb. çıkarılması, atıkların taşınması sonrasında ve ellerin kirlenmesine neden olabilecek herhangi bir işlem veya temastan emen sonra tekrar ve düzenli olarak sağlanmalıdır.
El hijyeni sağlanmadan önce;
- Kolların sıvanması (mümkünse dirseklere kadar),
- Bilezik, yüzük vb. takıların çıkartılması,
- Tırnakların temiz ve kısa olması; takma tırnakların veya tırnak ürünlerinin çıkartıldığından emin olunması,
- Cilt bütünlüğü bozulmuş, yara, kesik vb. yerlerin su geçirmez bir tampon ile kapatılmasına dikkat edilmelidir
El yıkama, virüsü etkisiz hale getirmek için iyice, parmak aralarını kapsayacak şekilde ve en az 30 saniye yapılmalıdır.
Solunum Hijyeni ve Öksürük/Hapşırık Adabı
COVID-19 bulaşmasını en aza indirmek için potansiyel önlemlere yönelik müşteri, personel, ziyaretçiler ve ilgili kişiler solunum hijyeni ve öksürük adabı konusunda teşvik edilmelidir.
- Hapşırma, öksürme veya burun akıntısını silmek ve burnu temizlemek (sümkürmek) için tek kullanımlık mendil kullanılmalıdır. Mendil en yakın çöpe atılmalıdır.
- Kişiler için kağıt mendil, elle temas etmeden açılabilir-kapanabilir dispenserli, pedallı, sensörlü, vb. çöp kutuları ve el hijyeni sağlamak için kullanılan cihazlar temin edilmiş ve tuvaletlere yerleştirilmiştir.
- Mendil kullanılmasından, öksürme, hapşırma veya solunum salgıları ve kontamine nesnelerle herhangi bir temastan sonra eller (mümkünse sabun ve su kullanarak, aksi halde alkol bazlı el antiseptiği kullanarak) temizlenmelidir.
Müşteri, personel, ziyaretçiler ve ilgili kişiler göz, ağız ve burunlarına elle temas etmemeleri konusunda dikkatli olmalıdır. Bu konular ile ilgili uyarı afişleri kampüs içerisinde sirkülasyonun yüksek olduğu noktalara konumlandırılmıştır.